در راستای تحقق برنامههای توسعه مبتنی بر صادرات غیرنفتی، صادرات مس را میتوان بهعنوان یکی از منابع مهم در عرصه ارزآوری به کشور دانست. لذا در این پژوهش برای اولین بار به بررسی درجه تشابه برای همگرایی و امکانسنجی صادرات مس به سازمان اکو در دوره زمانی (2020-2016) پرداخته میشود. که برای رسیدن به این هدف در چهار گام اساسی بررسیها صورت گرفت. نتایج هر دو شاخص تشابه صادراتی فینگر و کرینین و شاخص پتانسیل صادراتی بیانگر این است که ایران بیشترین درجه تشابه در صادرات مس به کشور ترکیه و پاکستان داشته است. نتایج مدل جاذبه حاکی از این است که تولید ناخالص داخلی کشور مقصد به ترتیب با تکنیک پانل دیتا (677/0) و به روش پانل دیتای پویا با گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) اثر (566/0) با تجارت مس ایران رابطه مثبت و معنادار و اثر فاصله با صادرات مس ایران منفی و معنادار برآورد شده است. همچنین شاخص پتانسیل صادراتی نشان داد بیشترین ظرفیت صادرات مس ایران به ترتیب مربوط به کشورهای ترکیه، پاکستان، قزاقستان، ازبکستان، آذربایجان، قرقیزستان و ترکمنستان، افغانستان و تاجیکستان است. نتایج شاخص پتانسیل صادراتی، ظرفیت صادرات مس ایران به کشورهای مختلف سازمان اکو را بهخوبی نشان داد که در این بین توجه به پتانسیل دو کشور ترکیه و پاکستان از اهمیت بالایی برخوردار است. در مجموع نتایج این پژوهش میتواند راهگشای بسیار مفیدی برای برنامهریزیهای کلان جهت یافتن بازارهای هدف تجارت مس ایران بهویژه در گروه کشورهای سازمان همکاری اقتصادی اکو باشد.
Ansarinasab M, Bidmal N. Investigating the factors affecting the differences in the degree of trade similarity of Iran's copper industry trade with the countries of the ECO. qjerp 2023; 30 (104) :355-389 URL: http://qjerp.ir/article-1-3156-fa.html
انصاری نسب مسلم، بیدمال نجمه. بررسی عوامل مؤثر بر تفاوت درجه تشابه تجارت صنعت مس ایران با کشورهای سازمان همکاری اقتصادی اکو. فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی. 1401; 30 (104) :355-389