صنعت بانکداری از اصلیترین بخشهای اقتصاد هر کشور بوده و سلامت آن، شرط لازم برای ایفای نقش مثبت در توسعه اقتصادی آن کشور است. سنجش سلامت سیستم بانکی به وسیله معیار ثبات مالی صورت میپذیرد که توسط شاخصهای مختلف ریسکپذیری مورد ارزیابی قرار میگیرد. از سوی دیگر، ریسکپذیری بانکها خود تحت تأثیر عوامل مختلفی است که رقابت بانکی از جمله مهمترین آنها میباشد. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر رقابت بانکی بر ریسکپذیری در صنعت بانکداری ایران طی دوره 1398-1388 میباشد. برای این منظور، رقابت بانکی در قالب دو رویکرد اصلی ساختاری (با استفاده از شاخص تمرکز هرفیندال- هیرشمن) و غیرساختاری (با استفاده از آماره پانزار- راس) مورد سنجش قرار گرفته است. همچنین از شاخصهای Z و NPL به عنوان معیار ارزیابی ریسکپذیری بانکها استفاده شده است. مطابق نتایج حاصله، شاخص تمرکز محاسبه شده بر اساس کل داراییها، کل تسهیلات اعطایی و کل سپردههای 19 بانک مورد بررسی، یک روند تقریباً کاهشی داشته است که دال بر حرکت هر چه بیشتر صنعت بانکداری ایران به سمت شرایط رقابتی میباشد. این در حالی است که آماره پانزار- راس برآورد شده دارای روند نوسانی طی دوره مورد بررسی بوده و حاکی از وجود وضعیت رقابت انحصاری در صنعت بانکداری ایران بوده است. به علاوه، تأثیر سه شاخص تمرکز هرفیندال- هیرشمن بر روی ریسکپذیری بانکها همواره معنیدار نمیباشد، این در حالی است که یک رابطه غیرخطی U شکل بین آماره پانزار-راس و سطح ریسکپذیری بانکها وجود دارد. بدین مفهوم که با رقابتیتر شدن سیستم بانکی تا حد معینی، سـطح ریسـکپذیری بانکها کاهش یافته و پس از آن، شروع به افزایش میکند. همچنین مطابق نتایج، میزان رقابت در بیشتر سالهای دوره مورد بررسی در سطحی بالاتر از سطح بهینه آن قرار داشته است. فلذا توصیه میگردد که به منظور کاهش ریسکپذیری در صنعت بانکداری ایران، سیاستهای بانکی به نحوی طراحی گردد که منجر به کاهش سطح رقابت تا حد بهینه آن شود.
Pourebadollahan Covich M, Fallahi F, Ebrahimi H. Bank Competition and Risk-taking in the Iranian Banking Industry. qjerp 2021; 29 (99) :243-276 URL: http://qjerp.ir/article-1-3093-fa.html
پورعبادالهان کویچ محسن، فلاحی فیروز، ابراهیمی حسین. رقابت بانکی و ریسکپذیری در صنعت بانکداری ایران. فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی. 1400; 29 (99) :243-276